De geschiedenis van cementtegels
Cement, pigment, water, tijd en veel geduld. Wie dat voorhanden heeft, kan in theorie een gedecoreerde cementtegel maken. Daarmee deden de Moren het tien eeuwen geleden al en daarmee gebeurt het in de cementtegelfabrieken van nu nog steeds. De productietechniek en het cement zelf zijn in de loop der tijd doorontwikkeld en geperfectioneerd, maar in de basis is het nog steeds hetzelfde ambachtelijke en milieuvriendelijke handwerk. De techniek om cementtegels te maken met kleurige decoraties en patronen, hebben de Europeanen geleerd van de Moren. Door gekleurd marmerpoeder in een mal te gieten en daaroverheen cement te strooien en daarna het geheel goed samen te persen, ontstaat een tegel die geschikt is voor vloeren en wanden.
De Moren vallen in 711 Spanje binnen. Enkele decennia later hebben zij heel Spanje en het zuiden van Portugal veroverd. Zij voeren de Islam in en er ontwikkelt zich een hoogstaande Moors-Spaanse cultuur. Met name in de bouwkunst heeft de eeuwenlange overheersing door de Moren duidelijke sporen nagelaten, vooral in steden als Córdoba, Sevilla, Granada en Málaga. Het Alhambra-paleis bij Granada is één van de mooiste voorbeelden van MoorsArabische bouwkunst in Europa. De muren van dit gebouw zijn prachtig versierd met talloze veelkleurige tegels.
Vijftiende eeuw, uit de gratie:
Nadat de Moren in 1492 definitief uit Spanje zijn verdreven, raken de kleurig gedecoreerde cementtegels uit de gratie. Daar komt pas weer verandering in in de negentiende eeuw als talloze archeologische vondsten in Europa de interesse in eeuwenoude beschavingen en culturen aanwakkeren. Eén van die culturen is de vroege Arabische cultuur. In de Islamitische architectuur uit die tijd zien we veel levendige kleuren en patronen en ontwerpen die gebaseerd zijn op geometrie, kalligrafie, bloemen en planten. De basis van deze ontwerpen zijn door nieuwe ontwerpers in de Mediterranee overgenomen en veelal per land iets aangepast aan de eigen culturele smaak.
Art Nouveau hoogtijdagen :
Aan het einde van de negentiende eeuw is het gebruik van cementtegels vooral erg populair onder de high society van Barcelona. Het zijn de hoogtijdagen van de Art Nouveau en hierin speelt Barcelona een grote rol met Antonio Gaudí als grote voorganger op het gebied van design en architectuur. Net als andere architecten en ontwerpers ontwerpt ook Gaudí een eigen cementtegel, een appelgroene zeshoekige tegel die hij gebruikt voor het interieur van de Casa Milà in Barcelona. Cementtegels worden in deze periode steeds populairder, eerst in de rest van Spanje en daarna ook in andere Zuid-Europese landen.
Twintigste eeuw populairste vloerbedekking :
Aan het begin van de twintigste eeuw zijn cementtegels de populairste vloerbedekking in de Mediterrane regio: NoordAfrika, Frankrijk, Spanje, Portugal en Italië. Van hieruit verspreiden de tegels zich over de voormalige Europese koloniën en uiteindelijk zijn ze in alle uithoeken van de wereld te vinden. Aan deze glorietijd komt pas een einde in de jaren vijftig van de vorige eeuw, als er steeds meer en goedkopere industriële producten voorhanden zijn en men overstapt op graniet of plavuizen van keramiek of kunststof.
Eenentwintigste eeuw terug naar de basis:
Nu, aan het begin van de eenentwintigste eeuw, neemt de vraag naar authentieke en duurzame producten toe. En dus ook naar de cementtegels, die in Nederland bekend zijn onder de naam Portugese tegels, Cementtegels of mozaïektegels. Het hernieuwde enthousiasme voor dit ‘groene’ product kan worden uitgelegd als een tegenreactie op het huidige technologische tijdperk, waarin industrieel vervaardigde materialen vaak het nodige vergen van het milieu. Aan de productie van cementtegels komt geen verhitting te pas. De gebruikte ingrediënten zijn milieuvriendelijk en duurzaam, net als eeuwen geleden. Daarom maken steeds meer professionele ontwerpers en particulieren graag gebruik van cementtegels als kwalitatief en decoratief element. Ze doen denken aan vervlogen tijden vol schoonheid en exclusiviteit.
De productie van Cementtegels
“Manufacturing cement tiles is an art form passed down from generation to generation. Each peace that comes out of the workshop bears not only the Azule logo on the back, but also the pride of each individual craftsman. For them, the tile represent the fruit of their labour and the heritage of a tradition”
Uit het boek: Cementtile: Evolution of an Art Form.
Een goede cementtegel is compact, waterdicht en zeer duurzaam. Er wordt tijdens het productieproces alleen gebruik gemaakt van de beste natuurlijke materialen als echt marmer en kiezelpoeder & organische pigmenten. Deze materialen worden vervolgens onder hoge druk machinaal samengeperst. De verschillende patronen in deze patroontegel worden gevormd door in een handgemaakte koperen mal de verschillende kleuren stuk voor stuk handmatig in te brengen. De tegels worden per stuk en geheel met de hand gemaakt. Het is een zeer zorgvuldig en ambachtelijk proces dat alleen door zeer goed opgeleide vakmensen uitgevoerd kan worden. De uiteindelijke kwaliteit van de tegel wordt bepaald door de maker ervan. Cementtegels zijn opgebouwd uit twee verschillende lagen die makkelijk kunnen worden gezien wanneer je de tegel van de zijkant bekijkt.
- Voor ieder nieuw patroon maakt men met de hand een nieuwe koperen mal. Deze patroontegel past precies in een frame, dat op zijn beurt in een hydraulische pers staat. Het frame bepaalt niet alleen het formaat, maar ook de kwaliteit van de toplaag van de cementtegel. Men giet het pigment kleur voor kleur in de mal, precies volgens het gewenste patroon. Het pigment bestaat hoofdzakelijk uit marmerpoeder, fijn wit cement, organische pigmenten en andere mineralen.
- Nadat de mal op een speciale manier is verwijderd, besprenkelt men de kleurlaag (eerste zichtlaag) met een mix van zeer fijn zand en cement. Dit zorgt ervoor dat het overvloedige vocht goed wordt geabsorbeerd.
- De derde stap in het proces is het met precisie afvullen van het frame met een dikkere mix van zand en cement dat zorgvuldig wordt gladgestreken.
- Daarna dicht men het frame volledig af en perst de tegel samen in de hydraulische pers.
- Na het persproces verwijdert men het frame en de afdichter en inspecteert men de tegel zorgvuldig op de gewenste kwaliteit en het gewenste patroon. Vervolgens gaan de tegels voor 24 uur in een waterbad om uit te harden. Tot slot blijven de tegels nog 7 dagen in droogrekken opgeslagen voor de laatste uitharding.
Herkomst en kwaliteit
Onze tegels worden vervaardigd in verschillende landen, binnen en buiten Europa en worden vrijwel allemaal op duurzame wijze met de hand gemaakt.
Wij vinden het individuele karakter van de tegels belangrijk.
Onze cementtegels, ook wel patroontegels genoemd, kwamen ooit uit Marokko, zo zijn we destijds begonnen in 2006. Na enkele leveringen ontdekten we dat er ook in Vietnam cementtegels werden gemaakt. De cementtegels uit Vietnam waren van superieure kwaliteit, veel beter dan die uit Marokko. Het oppervlak van een Vietnamese cementtegel is gladder en egaler. De tegel zelf is een stuk sterker. Dit alles heeft met de grondstoffen en persing te maken. De grondstoffen die men in Vietnam gebruikt, zijn van hoogwaardige kwaliteit en worden veelal geïmporteerd vanuit Duitsland.
Vietnam is een oude Franse kolonie waar eeuwen terug de in Frankrijk geproduceerde tegelpersen naar toe gingen voor de productie van cementtegels. Later is Vietnam een communistisch land geworden. Hierdoor moesten fabrieken onderling concurreren, de techniek werd steeds verder geperfectioneerd waardoor een uitzonderlijk hoge kwaliteit cementtegel ontstond.
Wij hebben ervoor gekozen om onze cementtegels alleen nog uit Vietnam te betrekken. De productiekosten zijn gelijk aan die van Marokko, maar de kwaliteit is beduidend beter. Het enige nadeel is dat Vietnam niet om de hoek ligt waardoor de levertijden vaak iets langer zijn.
Wij bezoeken daarom onze fabrieken regelmatig en kunnen garanderen dat er geen kinderarbeid plaatsvindt en dat de werkomstandigheden in de fabrieken goed zijn. Ook vinden we het belangrijk dat de gebruikte materialen niet schadelijk zijn voor het milieu, mens en dier, en dat er voornamelijk groene, organische en verantwoorde grondstoffen worden gebruikt.
Hier gaan we graag wat uitgebreider op in en lichten de herkomst en kwaliteit toe per niet- Europese tegelsoort.
Cementtegel fabriek(en)
In de loop der tijd hebben we met meerdere fabrieken gewerkt in Vietnam. Hierdoor ontstonden helaas lichte kleurverschillen. Om dit op te lossen zijn we met de grootste fabriek in gesprek gegaan. Deze fabriek heeft de capaciteit én expertise in huis om aan onze vraag en kwaliteitseisen te voldoen. We hebben met hen goede afspraken gemaakt over levertijden en kwaliteit. Zelfs met een ISO- certificaat als garantie.
Dit resulteerde in een gestroomlijnde productie, vrijwel zonder kleurverschillen en keurig op tijd in Nederland, met een paar uitzonderingen daar gelaten…).
We bezoeken onze fabriek in Vietnam regelmatig. Het is echt een feestje om in Vietnam te zijn! De medewerkers in de fabriek hebben het goed. Ze werken in een schone, goed geventileerde omgeving waarbij alles keurig is geregeld door de directie van de fabriek. Er wordt gezamenlijk geluncht en er wordt voorzien in een collectief ziekenfonds door de fabriek, waaraan ook wij meebetalen. De medewerkers zijn vrolijk en positief over het werk dat ze doen. Ze kunnen rustig werken zonder lawaai en zonder een absurde tijdsdruk zoals we die in Europa vaak zien. Hierdoor kunnen ze met passie werken aan onze prachtige Azule patroontegels.
Kinderarbeid is absoluut uit den boze. In Vietnam is men dol op kinderen en doet men erg veel om hun kinderen een goede toekomst te geven. Bovendien duurt het jaren voordat men alle ‘skills’ bezit om cementtegels te kunnen en mogen maken!
Grondstoffen van cementtegels
Een cementtegel bestaat uit cement, pigment (marmerpoeder) en wat water. De pigmenten die gebruikt worden, zijn organisch en worden onder hoge druk geperst. Het productieproces is een koud proces waarbij geen warmte nodig is en is zeer ecologisch verantwoord. Het water waarin de tegels moeten uitharden wordt gerecycled. Buiten de fabriekshal is een waterreinigingsinstallatie aangelegd. Deze zorgt ervoor dat het gebruikte water op het terrein zelf wordt gereinigd. Hierdoor is waterverspilling tot een minimum beperkt.
Er is ook geen verspilling van materialen. Tegels met schade worden gedoneerd aan lokale scholen die er mozaïeken mee maken, of het wordt gebruikt als een puinbed alvorens men gaat bestraten. Tegels die worden afgekeurd omdat ze kleurverschillen vertonen of productiefouten bevatten, gaan tevens naar de lokale markt waar ze worden gedoneerd aan scholen, weeshuizen en openbare gelegenheden.
Het gehele productieproces alsmede de gebruikte grondstoffen en werkomstandigheden zijn duurzaam en maatschappelijk verantwoord. Iets dat wij als Designtegels.nl BV alleen maar toejuichen en waar mogelijk ondersteunen!
Na het zien van het productieproces zal je begrijpen dat deze kunstige handgemaakte tegels hun prijs verantwoorden. Elke tegel wordt immers afzonderlijk met de hand gemaakt, dit is uniek te noemen.
Wij garanderen dat onze Azule cementtegels van de allerbeste kwaliteit zijn die er te vinden is, en je weet nu waarom!
